Co to gospodarka rynkowa - jej cechy, informacje
Pragniesz wiedzieć co to gospodarka rynkowa? Chcesz poznać jej cechy i nie tylko? – Przejrzyj tą stronę do końca
Dzisiaj dowiesz się czym jest gospodarka rynkowa. Poznasz mechanizmy jej działania. Zobaczysz jak ważna jest w dzisiejszym społeczeństwie. Niewątpliwie wiele osób nie zdaje sobie sprawy z jej istnienia. Nie każdy jest w stanie ją dokładniej sprecyzować.
Aktualnie żyjemy w państwie w którym funkcjonuje gospodarka rynkowa. Jest ona zdecydowanie lepsze od gospodarki centralnie sterowanej która funkcjonowała w latach 1945- 1989. Określa się ją również jako gospodarkę nakazowo-rozdzielczą. O niej też będzie w tym artykule. Dlatego czytaj do końca.
Najprościej mówiąc gospodarka rynkowa to jeden z systemów ekonomicznych który opiera się na decyzjach podejmowanych przez producentów i kupujących a nie przez państwo. W skrócie mówiąc gospodarką rynkową zarządza społeczeństwo, a nie jak w przypadku gospodarki centralnie sterowanej państwo. Niewątpliwe jest lepsza od tej gospodarki.
Kiedy powstała w Polsce gospodarka rynkowa?
Cechy gospodarki rynkowej
- Przewaga własności prywatnej (motywuje ona ludzi do prowadzenia działalności gospodarczej i najlepszego wykorzystywanie swoich zasobów
- Ceny kształtowane przez popyt i podaż (za pomocą takiego modelu przedsiębiorcy wiedzą co produkować, a czego nie.
- Funkcjonowanie konkurencji (na rynku trwa stała walka o to kto ma najlepszy produkt w związku z czym powstaje konkurencja i zaangażowanie w produkcję)
- Swoboda w prowadzeniu działalności gospodarczej (ograniczenie te dotyczy osób które nie są pełnoletnie)
Oglądnij ten film, aby dowiedzieć się więcej na temat gospodarki rynkowej i centralnie planowanej
Podmioty gospodarki rynkowej
- Gospodarstwa domowe (są to ludzie wspólnie mieszkający ze sobą i podejmujący decyzję finansowe. Niewątpliwie mogą być wieloosobowe)
- Przedsiębiorstwa (są one niezależne, nastawione są na zysk. W związku z tym mogą być jednoosobowe lub wieloosobowe.
- Państwo (ma własny rząd, jest przez niego reprezentowany m. in. na arenie międzynarodowej.)
Zależności podmiotów gospodarki rynkowej
Zależności te są proste i intuicyjne. Wiadomo przecież, że aby funkcjonowało przedsiębiorstwo musi mieć pracowników. To właśnie członkowie gospodarstwa domowego podejmują się pracy w różnorakich przedsiębiorstwach. Otrzymują oni wynagrodzenie za swoją pracę.
Takie wynagrodzenie mogą przeznaczyć na zakup jakiś dóbr. Przez co przedsiębiorstwa zyskują przychód. W związku z tym płacone są podatki na rzecz państwa. Państwo z kolei przeznacza te pieniądze na różne usługi publiczne, dofinansowania i nie tylko. Oznacza to, że jeden podmiot gospodarki rynkowej jest zależny od drugiego.
Ciekawostki z gospodarki rynkowej
Przy dzisiejszych realiach istnieją nawet państwo przedsiębiorstwa. Oczywiście wiele z nich zostało zlikwidowanych od 1989 r. jednak niektóre z nich się zachowały. Jest to m. in. PKN Orlen który działa w przemyśle paliwowym.
Co to gospodarka centralnie sterowana?
Znaczącym przeciwieństwem tej gospodarki jest gospodarka rynkowa. Niewątpliwe jest to system ekonomiczny który opiera się w znacznie dużej części na decyzjach podejmowanych przez państwo, a nie przez niezależne przedsiębiorstwa. W związku z czym jest ona znacznie gorsza od gospodarki rynkowej.
Jak długo istniała w Polsce gospodarka centralnie sterowana?
Istnieje ona od 1945 do 1989 r. Czyli 44 lata. Zaraz po niej narodziła się gospodarka rynkowa. Ten system ekonomiczny obowiązywał tuż po II wojnie światowej. ZSRR wprowadziło system komunistyczny w Polsce, w związku z czym powstała także ten system ekonomiczny – gospodarka nakazowo-rozdzielcza.
Cechy gospodarki centralnie sterowanej
- Przewaga własności publicznej (większość zasobów na przykład przedsiębiorstw należało do państwa)
- Ceny ustalane przez państwo (ceny nie zależały od popytu na dany produkt tak jak to było w przypadku gospodarki rynkowej. Były one same ustalane)
- Brak jakiejkolwiek konkurencji (brak konkurencji może oznaczać zanik determinacji podejmowanej w rywalizacji o sprzedaż produktu czy usługi )
- Ograniczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej (funkcjonowały tylko małe gospodarstwa domowe czy rzemiosła)
Ciekawostki z gospodarki centralnie planowanej
W Polsce w czasach komunizmu istniały „kartki na określone produkty”. Chodziło w tym o to, że aby nabyć określony produkt trzeba było posiadać kartkę uprawniającą do jego zakupu. Niewątpliwie takie rozwiązanie przyniosło wiele problemów. To właśnie jedna z wad gospodarki nakazowo-rozdzielczej.
Podsumowanie - co to jest gospodarka rynkowa, centralnie planowana
Jak widzisz zrozumienie co to jest gospodarka rynkowa nie jest takie trudne. Aktualnie żyjemy w czasach, kiedy taka gospodarka funkcjonuje. W związku z tym na co dzień ją kształtujemy m. in. zwiększając popyt na jakiś produkt. Rozumiesz teraz jak działa gospodarka rynkowa i czym różni się od gospodarki centralnie planowanej.
Opiera się na własności prywatnej, decyzje podejmowane są przez niezależne przedsiębiorstwa. Ceny produktu czy usługi obliczane są na zasadzie popytu, a nie ustalane z góry. Na rynku istnieje konkurencja, która determinuje inne przedsiębiorstwa. Przeciwieństwem tej gospodarki jest gospodarka nakazowo-rozdzielcza.
Zobacz też: 13 najlepszych porad, aby wybić się na TikToku
Kliknij tutaj
